Rodzina
Czym jest katar sienny i jak sobie z nim radzić?
Katar alergiczny to przypadłość częsta: szacunkowo dotyka nawet ponad 20% mieszkańców polskich miast. I szalenie uciążliwa – nieleczony katar sienny utrudnia lub uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Czym jest to schorzenie? Czym różni się katar sienny od całorocznego alergicznego nieżytu nosa? Jak przebiega ich leczenie, co może pomóc? Wyjaśniamy!
Alergiczny nieżyt nosa: sezonowy katar sienny, przewlekły katar alergiczny
Alergiczny nieżyt nosa (pot. katar) to zapalenie błony śluzowej nosa wywołane alergenami wziewnymi, z którymi osoba uczulona ma (lub miała) styczność. Jeśli tymi alergenami są pyłki roślin, mamy do czynienia z katarem siennym – katar sienny jest więc jedną z postaci alergicznego nieżytu nosa.
W pozostałych wypadkach, czyli przy uczuleniu na roztocza kurzu domowego, grzyby, naskórek i wydzieliny zwierząt (nośnikiem jest sierść zwierząt) i niektóre substancje chemiczne (np. lateks) występuje „zwykły” katar alergiczny: okresowy lub przewlekły.
Alergiczny całoroczny nieżyt nosa powodują roztocza kurzu, które żywią się złuszczonym naskórkiem człowieka i bytują w pościeli, dywanach czy tapicerce mebli. Objawy kataru alergicznego spowodowanego kurzem nasilają się podczas sprzątania czy ekspozycji na nadmiernie zakurzone przedmioty.
Leczenie alergicznego nieżytu nosa niezależnie od przyczyny – czyli zarówno kataru siennego, jak i tego spowodowanego kurzem – zwykle przebiega dość podobnie.
Typowe objawy kataru siennego
Jak rozpoznać katar sienny? Objawy typowe to wyciekanie wydzieliny z nosa (zwykle jest wodnista), kichanie, zatkany nos (gęstszy katar). Czasem katar może też ściekać po tylnej ścianie gardła, co powoduje uczucie drapania i kaszel. Dość często pojawia się również świąd – nosa, oczu (spojówek), uszu, podniebienia, gardła. Chory może odczuwać upośledzenie węchu lub – znacznie rzadziej – go utracić.
Charakterystyczne dla kataru siennego są zwłaszcza objawy ze strony oczu, czyli zaczerwienienie, łzawienie, swędzenie gałek ocznych oraz obrzęk powiek. Często równocześnie z katarem pojawia się także alergiczne zapalenie spojówek.
Wszystkim tym objawom mogą towarzyszyć bóle głowy (i tzw. światłowstręt), ogólne złe samopoczucie, zaburzenia snu, koncentracji i nastroju.
Przyczyny kataru siennego – najczęstsze alergeny wziewne
Przyczyną kataru siennego, inaczej pyłkowicy, są pyłki roślin będące alergenami dla osób na nie uczulonych – w Polsce najczęściej są to pyłki traw (m.in. wiechliny łąkowej, kostrzewy łąkowej czy żyta), chwastów (m.in. babki lancetowatej) i drzew (m.in. brzozy, wierzby, leszczyny, dębu). Niektórzy są też uczuleni na zarodniki pleśni, jaka pojawia się na roślinach, i wówczas objawy nasilają się dopiero podczas koszenia traw czy zbóż.
Katar sienny jest sezonowym alergicznym nieżytem nosa, czyli jego objawy występują co rok w określonych porach kwitnienia danej rośliny. W ten sposób możemy odróżnić katar sienny od innych rodzajów kataru alergicznego – alergia na roztocza objawia się przez cały rok, a na zwierzęta czy substancje chemiczne podczas kontaktu z nimi (lub bezpośrednio po).
Co na katar alergiczny? Jak leczyć tę przypadłość?
Alergiczny nieżyt nosa – w tym katar sienny – powinien zdiagnozować lekarz. Zwykle trzeba wykonać testy alergiczne, aby ustalić rodzaj alergenu lub potwierdzić przypuszczenia. Rozpoznanie kataru siennego bywa trudne, bo pylą wszystkie rośliny – w dużych ilościach i na spore odległości (wiatr przenosi pyłki nawet na 200 km!). A sam okres trwania kwitnienia i nasilenie pylenia może się zmieniać w ciągu lat.
Nieco łatwiej rozpoznać katar wywołany roztoczami (jest przewlekły) i ten spowodowany wydzieliną zwierzęcia czy jakąś substancją: objawy pojawiają się bezpośrednio przy kontakcie z alergenem.
Leczenie kataru siennego (i ogółem alergicznego) to przede wszystkim unikanie ekspozycji na alergen i stosowanie leków przeciwhistaminowych, ale także preparatów obkurczających naczynia nosa (zmniejszają obrzęk błony śluzowej, czyli niedrożność nosa). Specjalistyczne leczenie farmakologiczne musi ustalić alergolog.
Katar alergiczny u niemowlaka i starszego dziecka
Katar sienny rozpoznaje się zwykle dopiero u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. W okresie niemowlęcym czy poniżej 3. roku życia reakcje uczuleniowe są spowodowane w zasadzie wyłącznie alergenami pokarmowymi – mogą one wywołać katar, jednak znacznie częściej są to wysypki skórne i dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Sprawa wymaga konsultacji z lekarzem i upewnienia się, że nie mamy do czynienia np. z katarem infekcyjnym albo jakimś schorzeniem laryngologicznym.
W przypadku kataru u niemowlęcia – niezależnie od podłoża – należy pamiętać, że dziecko samo się go nie pozbędzie. Trzeba mu pomóc – odciągnąć wydzielinę, z czym sprawnie poradzi sobie elektryczny aspirator kataru. Jeśli katarek jest wodnisty, sprawdzi się również aspirator ustny, a w przypadku gęstego i zalegającego warto sięgnąć po model podłączany do odkurzacza. W łagodzeniu kataru pomagają również nebulizacje, które oczyszczają błonę śluzową nosa i drogi oddechowe.
Katar alergiczny u nastolatka i dorosłego
Zdiagnozowany katar sienny podlega określonemu leczeniu w zależności od nasilenia objawów i wieku chorego. Specjaliści zwykle zapisują glikokortykosteroidy donosowe i leki przeciwhistaminowe (te stosuje się także profilaktycznie), a w celu złagodzenia stanu zapalnego błony śluzowej nosa preparaty obkurczające. Innym rozwiązaniem, które może zarekomendować alergolog, jest immunoterapia.
Skuteczne w leczeniu kataru siennego są również płukanie nosa wodą morską i solą fizjologiczną oraz nebulizacje: do nich potrzebny jest nebulizator. To urządzenie zmienia ciecz, np. sól fizjologiczną, w aerozol. Wdychając go, pomagamy błonie śluzowej nosa oczyścić się z alergenów i łagodzimy symptomy choroby.
Jeśli natomiast katarowi towarzyszą takie objawy jak duszność i napadowy, męczący suchy kaszel, należy wykonać badania w kierunku astmy oskrzelowej.
Pomocne przy alergicznym nieżycie nosa urządzenia – czyli nebulizator siateczkowy dla dzieci i dorosłych oraz elektryczny i ustny aspirator kataru – znajdziesz w naszym sklepie Helpmedi. Zapraszamy i zachęcamy do rozmowy z naszymi specjalistami.
FAQ:
Katar alergiczny zwykle jest wodnisty i bezbarwny, natomiast poprzez obrzęk błony śluzowej może pojawić się uczucie zatkania nosa. Zwykle katar wypływa lub ścieka po tylnej ścianie gardła, a towarzyszą mu m.in. kichanie i łzawienie oczu. Przy alergii na roztocza często mamy do czynienia z katarem gęstszym i zalegającym.
Katar sienny to alergiczny nieżyt nosa wywołany przez pyłki roślin będące alergenami dla osoby na nie uczulonej. Zwykle pojawia się sezonowo – podczas kwitnienia danej rośliny – i towarzyszą mu inne objawy (np. kichanie, łzawienie oczu, ból głowy).
Katar sienny jest objawem reakcji alergicznej, a objawy alergii ani same alergie nie są zakaźne (nie zawiera wirusów czy bakterii tak jak „zwykły” katar infekcyjny).
