DzieckoChoroby w przedszkolu – jak sobie z nimi radzić?
Przez pierwsze lata życia organizm dziecka rozwija układ odpornościowy – nie potrafi jeszcze poradzić sobie z patogenami, stąd tak częste infekcje i liczne choroby wieku dziecięcego. Ponadto wywołują je głównie wirusy przenoszone drogą kropelkową – maluchy zarażają się od siebie podczas zajęć i zabawy, a żłobki czy przedszkola zamieniają się w ogniska infekcji. Jakie są najczęstsze choroby w przedszkolu i jak sobie z nimi radzić, aby ulżyć dziecku i przywrócić spokój całej rodzinie? Podpowiadamy!
Dlaczego dziecko ciągle choruje w przedszkolu?
Przeciętnie dzieci chorują nawet kilkanaście razy w ciągu roku, a większość infekcji przypada na sezon jesienno-zimowy. I stąd wrażenie, że ciągle są chore. Najczęściej są to nawracające infekcje dróg oddechowych, wywoływane przez wirusy przeziębienia, grypy, RSV i SARS-CoV-2. U najmłodszych objawy chorobowe jak katar czy kaszel utrzymują się zwykle dłużej. I zanim na dobre odpuszczą, maluch łapie kolejną infekcję, a koło się zamyka. Poza przeziębieniem czy grypą to właśnie w wieku przedszkolnym często pojawiają się też choroby zakaźne wieku dziecięcego jak odra, ospa, świnka czy choroba bostońska. Niektóre dzieci nie są zaszczepione, a na część chorób skutecznych szczepionek nie udało się opracować.
Większość „przedszkolnych” chorób zakaźnych powodują wirusy, a do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, czyli poprzez kontakt ze śliną i wydzieliną z dróg oddechowych, które chore dziecko rozprzestrzenia podczas kaszlu, kichania i mówienia. Wirusy pozostają też na różnych powierzchniach, np. klamkach i ławkach. Stąd można je przenieść do organizmu na dłoniach, dotykając skażonej powierzchni, a następnie okolic nosa, ust i oczu. Zakażony maluch nie musi mieć objawów, a mimo to w rzeczywistości zaraża rówieśników, u których może już rozwinąć się choroba. Z drugiej strony często nie trzeba „obawiać” się nawet widocznie chorego dziecka. Jak wspomnieliśmy, katar czy kaszel zwykle utrzymują się długo: dłużej niż maluch jest w stanie zarażać innych.
Jakie są najczęstsze choroby przedszkolne i choroby zakaźne wieku dziecięcego?
- Infekcje dróg oddechowych wywoływane wirusami przeziębienia, grypy, RSV i COVID-19. Każda z nich przebiega nieco inaczej. Przeziębienie zwykle jest łagodne – powoduje pogorszone samopoczucie, bóle głowy i katar. Grypie i zakażeniu RSV często towarzyszy wysoka gorączka, ból gardła i kaszel. I chociaż są to choroby samoograniczające się, mogą być groźne, zwłaszcza dla niemowląt – dlatego chore dziecko warto wówczas odseparować od młodszego rodzeństwa. W grupie ryzyka mogą powodować powikłania np. zapalenie płuc czy ucha środkowego. W łagodzeniu objawów infekcji (kaszlu i kataru) może pomóc nebulizator siateczkowy dla dzieci* – nebulizacje solą fizjologiczną lub podawanie tą metodą leków wziewnych (zapytaj o nie swojego lekarza).
- Infekcje układu pokarmowego wywołane przez rotawirusy. To tzw. grypa żołądkowa czy jelitówka – czyli raczej krótkie choroby, ale o dosyć uciążliwym przebiegu, z objawami w postaci biegunek i wymiotów, gorączki, obniżonego apetytu i ogólnego złego samopoczucia. Zwykle również ustępują samoistnie, jednak w ich wyniku może rozwinąć się odwodnienie, które – bez podjęcia odpowiednich kroków – szybko postępuje i w zaawansowanej formie jest groźne dla zdrowia i życia dziecka.
- Choroba bostońska. Niestety nie opracowano na nią szczepionki, a wirusy „bostonki” rozprzestrzeniają się bardzo szybko i skutecznie. Zwykle najpierw występuje gorączka, dreszcze, bóle stawów i mięśni, a kolejno pojawia się też wysypka: na wewnętrznych częściach stóp i dłoni (grudki lub pęcherzyki). W przebiegu choroby może dojść do stanu zapalnego migdałków lub gardła oraz owrzodzeń podniebienia.
- Odra. Jest jedną z najbardziej zaraźliwych i jednocześnie najtrudniejszych dla malucha chorób. Jej symptomy przypominają grypę, a po kilku dniach pojawia się charakterystyczna wysypka – najpierw na twarzy i szyi, a później na reszcie ciała. Istnieją skuteczne szczepionki przeciwko odrze, natomiast wiele dzieci wciąż ich nie otrzymuje. Chorobę leczy się objawowo. Zwykle jest niegroźna, ale może powodować powikłania u małych dzieci, osób ze słabszą odpornością czy seniorów – np. zapalenie płuc, ucha lub (rzadziej) mózgu. W skrajnych przypadkach (w związku z poważnymi powikłaniami) jest śmiertelna.
- Ospa wietrzna. Wywołują ją te same wirusy, które odpowiadają za półpaśca u dorosłych. Jej charakterystycznym objawem jest swędząca wysypka, która zamienia się w pęcherze, a kolejno w strupy – naprawdę uciążliwa dla dziecka. Często towarzyszą jej gorączka, zmęczenie i brak apetytu. Ryzyko zachorowań zmniejszają szczepionki, łagodzą także jej przebieg. Choć zwykle nie powoduje komplikacji, to może w ciągu życia zamienić się w półpaśca (wirus pozostaje w organizmie) – bolesną, trudną w leczeniu i obarczoną powikłaniami chorobę.
- Wszy, owsiki i inne pasożyty. Małe dzieci zarażają się nie tylko wirusami, ale także różnego rodzaju pasożytami. Najczęściej są to wszy (swędzące grudki – ugryzienia na głowie i karku) oraz owsiki, lamblie bądź glista ludzka, które wywołują m.in. biegunki, bóle brzucha, problemy z apetytem czy osłabienie (w przypadku owsików również swędzenie w okolicach odbytu). Do zakażenia zwykle dochodzi drogą pokarmową przez skażone ręce, np. gdy chore dziecko po wizycie w toalecie nie umyje dobrze dłoni.
Choroby w przedszkolu – czy da się ich uniknąć?
U dzieci uczęszczających do przedszkola praktycznie nie da się uniknąć okresowych infekcji wirusowych dróg oddechowych czy tzw. jelitówek. Powodują je przeróżne patogeny, więc układ odpornościowy malucha musi po prostu nauczyć się je zwalczać, czyli najpierw swoje odchorować. Występowanie ospy i odry ograniczają szczepienia. I choć zaszczepione dziecko może zachorować, to przeważnie przechodzi infekcję znacznie łagodniej. Natomiast można i warto podjąć kilka kroków zapobiegawczych i ograniczających problem, czyli:
- Wzmocnić odporność dziecka. Dwie najważniejsze kwestie to różnorodna – zbilansowana dieta i regularny ruch na świeżym powietrzu. Dla odporności bardzo ważna jest witamina D3, którą większość dzieci powinna jesienią i zimą suplementować (ale warto najpierw sprawdzić jej stężenie). Podobnie ma się sprawa z kwasami omega, których dostarczają tłuste ryby morskie czy tłoczone na zimno oleje roślinne. Warto poradzić się pediatry, który może zasugerować odpowiednie suplementy diety.
- Nie posyłać chorego dziecka do przedszkola – a zwłaszcza na początku infekcji, gdy dziecko wydaje się „inne”, rozdrażnione i zmęczone, chociaż nie wykazuje jeszcze objawów. Z jednej strony może zarazić inne dzieci (wcześniej czy później ta lub zmutowana infekcja może też do niego wrócić), a z drugiej w czasie choroby organizm jest słabszy i może zakazić się innym patogenem. Tu jednak ważny jest zdrowy rozsądek: zakatarzone czy kaszlące dziecko po kilku dniach choroby zwykle już nie zaraża, a czuje się wystarczająco dobrze, by nie opuszczać przedszkolnych zajęć.
- Uczyć malucha zasad przestrzegania higieny. Najczęściej zakażenie następuje drogą kropelkową: poprzez bliski kontakt z osobą chorą, którego po prostu trzeba unikać. Podczas kichania czy kaszlu dziecko powinno zasłaniać usta dłonią. Maluch powinien często i solidnie myć ręce, zwłaszcza po wyjściu z toalety i przed każdym posiłkiem. Choć to trudne, warto go także uczyć, aby starał się unikać dotykania twarzy, gdy ma kontakt z często używanymi przez innych powierzchniami jak wspólne zabawki czy klamki.
Zdrówka dla Was!
FAQ:
- Jak rozprzestrzenia się choroba zakaźna w przedszkolu?
Większość chorób zakaźnych rozprzestrzenia się drogą kropelkową, czyli przez ślinę i wydzieliny z dróg oddechowych, które chore dziecko emituje podczas kichania, kaszlu czy mówienia.
- Czy wirusowe infekcje wymagają stosowania antybiotyku?
Nie – infekcje wirusowe najczęściej mijają samoistnie, a ich leczenie ogranicza się do łagodzenia objawów. Antybiotyki stosuje się głównie na infekcje bakteryjne.
- Czy da się uniknąć chorób zakaźnych wieku dziecięcego?
Można zmniejszać ryzyko rozwinięcia się infekcji i łagodzić przebieg choroby – i tak działają szczepionki przeciwko odrze, ospie czy grypie. Warto również wspierać układ odpornościowy malucha poprzez zbilansowaną dietę i aktywność fizyczną.
*Producent nebulizatora NE-M01L: Contec Medical Systems Co.,LTD
Podmiot odpowiedzialny: Shanghai International Holding Corp. GmbH (Europe)
Produkt: NebuCare MAX Zestaw do nebulizacji niemowląt i dzieci
Zastosowanie: Nebulizacja solą fizjologiczną i podawanie leków
Uwaga! To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
