Dziecko
Jakie są objawy odwodnienia u dziecka?
Odwodnienie – zbyt niska zawartość wody w organizmie – to stan groźny dla zdrowia i życia, szczególnie w przypadku najmłodszych. Często mamy z nim do czynienia w przebiegu wymiotów oraz biegunki i przy gorączce. Jakie są objawy odwodnienia u dziecka – czyli jak sprawdzić, czy dziecko jest odwodnione? Co robić w przypadku odwodnienia? Wyjaśniamy!
Czym jest odwodnienie dziecka? Jakie są skutki odwodnienia?
Odwodnienie to stan, w którego przebiegu dochodzi do obniżenia poziomu wody w organizmie do wartości uniemożliwiających jego prawidłową pracę. Ze względu na ten poziom niedoboru płynów w organizmie wyznacza się aż trzy stopnie odwodnienia: lekkie, umiarkowane i ciężkie.
Ciężkie odwodnienie zagraża życiu – wywołuje nieprawidłowości w pracy wielu narządów. Może powodować m.in. obniżenia ciśnienia, zaburzenia czynności metabolicznych i funkcjonowania układu nerwowego czy wstrząs hipowolemiczny. To skrajny stan, który bez pomocy medycznej może doprowadzić do śmierci. Umiarkowany i ciężki stopień odwodnienia dziecka wiąże się zatem z koniecznością uzyskania jak najszybszej pomocy medycznej i hospitalizacji.
Warto też natomiast wiedzieć, że nawet lekkie, ale długotrwałe lub przewlekłe odwodnienie u dziecka może być groźne – prowadzić m.in. do powstania kamieni nerkowych i innych chorób układu moczowego oraz wpływać negatywnie na pracę układu sercowo-naczyniowego, a także sprawność fizyczną i intelektualną. Już lekko odwodnione dziecko może szybciej się męczyć lub mieć zły nastrój, czego konsekwencją bywają problemy rozwojowe, a w starszym wieku kłopoty w nauce.
Kiedy występuje odwodnienie u dziecka?
Na odwodnienie narażony jest każdy człowiek, natomiast problem najczęściej dotyczy niemowląt i małych dzieci oraz osób starszych i przewlekle chorych. Najprostszą oraz najczęstszą przyczyną odwodnienia jest zbyt niska podaż płynów: dziecko za mało wypiło. Należy pamiętać, że na dobrą sprawę już uczucie pragnienia – gdy dziecko sygnalizuje, że chce mu się pić – jest pierwszym sygnałem odwodnienia. To rodzice muszą więc kontrolować prawidłowe nawodnienie dziecka, czyli podawać mu wymaganą ilość płynów w codziennej diecie.
Przyczyną odwodnienia jest nie tylko zmniejszona podaż płynów, ale także ich utrata (oraz te dwa problemy jednocześnie), czyli biegunki i wymioty, np. „jelitówka”. W tym przypadku im silniejsze objawy i im młodsze dziecko, tym szybciej dochodzi do odwodnienia. Gdy maluch odmawia picia, a po każdej jego próbie wymiotuje lub oddaje płynny stolec, odwodnienie może nastąpić w kilka godzin. Gdy choroba trwa dłużej (wymioty i biegunka przez kilka dni), a w tym czasie dziecko nie uzupełnia utraconych płynów, ten problem może się nasilać.
Poza przebiegiem przypadłości żołądkowo-jelitowych do utraty nadmiernej ilości płynów przyczynia się także gorączka – jeśli dziecko gorączkuje przez kilka dni, to poza zbijaniem temperatury potrzebne są doustne płyny nawadniające. Podobnie jak gorączka działa wysoka temperatura otoczenia, więc do odwodnienia może dojść również w upalny dzień.
Jakie są objawy odwodnienia u dziecka?
Objawy odwodnienia u dziecka to m.in.:
- wzmożone pragnienie i suchość w ustach,
- zmiany w zachowaniu dziecka – rozdrażnienie, senność, apatia, znacznie zmniejszona aktywność,
- płacz bez łez (zmniejszone wydzielanie łez),
- zapadnięte ciemiączko (u niemowląt),
- zapadnięte gałki oczne (rysy twarzy się wyostrzają),
- suche śluzówki i wysuszona skóra,
- ubytek masy ciała (o ile jesteśmy w stanie go stwierdzić),
- rzadsze lub skąpe oddawanie moczu,
- bóle i zawroty głowy.
Jeśli mamy do czynienia z cięższym odwodnieniem, do tych objawów mogą dołączyć jeszcze inne – niskie ciśnienie, przyspieszone tętno i oddech, podkrążone oczy czy też pomarszczona skóra. Często wówczas mocz ma bardzo ciemną barwę, a dziecko się nie poci (lub produkcja potu jest istotnie zmniejszona).
Pomocny w zdiagnozowaniu odwodnienia u dziecka może być również test nawrotu kapilarnego (czasem określany też jako test na odwodnienie u dziecka). Uciskamy paznokieć do zblednięcia i sprawdzamy, po jakim czasie się zaróżowił – jeśli do ponownego ukrwienia płytki paznokciowej potrzeba powyżej dwóch sekund, może to być oznaką odwodnienia. Jest to natomiast wyłącznie pomocniczy sposób – należy w pierwszej kolejności skupić się na objawach.
Jakie oznaki odwodnienia u dziecka wymagają konsultacji?
W przypadku niemowląt i dzieci pojawienie się każdego z powyższych objawów powinno zostać skonsultowane z lekarzem. Ciężkie odwodnienie wymaga hospitalizacji – zwykle konieczne jest zastosowanie nawadniania dożylnego. Lekko odwodnione dziecko zazwyczaj jest leczone w domu: lekarz zaleca zastosowanie doustnych płynów nawadniających, które uzupełniają poziom elektrolitów.
W celu oceny stopnia odwodnienia u dziecka lekarz rozpoznaje objawy kliniczne oraz przeprowadza wywiad z rodzicami, których może zapytać m.in. o:
- kilka ostatnich pomiarów masy ciała dziecka, które pozwolą stwierdzić ubytek,
- ilość oddawanego w ostatnim czasie moczu, czyli np. liczbę zużytych pieluszek w stosunku do czasu sprzed pojawienia się objawów,
- ilość przyjętych w ciągu ostatnich kilkunastu godzin płynów,
- subiektywną ocenę zachowania dziecka (np. aktywności, apetytu, snu).
Odwodnienie u dziecka to poważny stan, którego nie można bagatelizować, ale takich przypadłości jest niestety więcej – przeczytasz o nich na naszym blogu. A jeśli właśnie wyposażasz domową apteczkę malucha, odwiedź nasz sklep Helpmedi – zaopatrz ją w elektryczny aspirator kataru, nebulizator dla niemowląt i termometr bezdotykowy na podczerwień. Miej zdrowie dziecka pod kontrolą!
FAQ:
Kobiety ciężarne często mają ulubione „smaki” – kwaśne, słone bądź słodkie, które przejawiają się chęcią na konkretne produkty i dania, m.in. kiszone ogórki i kapustę, czipsy albo czekoladę. To może wiązać się z niedoborami składników w organizmie przyszłej mamy i zmianami hormonalnymi.
Do dziwnych zachcianek zaliczamy np. chęć łączenia niepasujących do siebie smaków (m.in. ogórków i czekolady albo frytek i lodów) – są one natomiast wspólne dla wielu kobiet w ciąży. Najbardziej zaskakuje jednak tzw. łaknienie spaczone, czyli apetyt na produkty nieżywnościowe (np. ziemię, kredę), które warto skonsultować z lekarzem.
Do zakazanych w ciąży produktów należą m.in. surowe mięso, ryby oraz owoce morza i jaja, sery pleśniowe oraz alkohol. Tylko w małych ilościach dozwolone są napoje z kofeiną, która może szkodzić przyszłej mamie i dziecku. Ograniczenia wymagają też słodycze, dania typu fast food i niezdrowe przekąski.
