Dziecko
Kaszel przy ząbkowaniu – jak sobie z nim poradzić?
Ząbkowanie to uciążliwy dla dzieci i rodziców proces, który rozłożony jest w czasie. Zazwyczaj kończy się przed trzecimi urodzinami. Pojedynczy ząbek może wyrzynać się kilka, a nawet kilkanaście dni, a towarzyszą temu liczne objawy. Maluchowi najbardziej doskwiera swędzenie i bolesność dziąsła, przez które przebija się mleczak. W tym czasie organizm dziecka jest osłabiony. Ponadto maluch wkłada do buzi rączki i różne przedmioty, co umożliwia drobnoustrojom przenikanie do organizmu i wywoływanie infekcji. Dlatego ząbkowaniu często towarzyszy podwyższona temperatura ciała, katar, a nawet kaszel. Ten ostatni szczególnie niepokoi rodziców i męczy dziecko. Jak sobie z nim poradzić? Jak złagodzić kaszel przy ząbkowaniu i ulżyć maluchowi? Jest kilka sposobów!
Kaszel podczas ząbkowania – skąd się bierze?
Z medycznego, naukowego punktu widzenia kaszel (tak samo jak katar) nie jest związany z ząbkowaniem – w tym sensie, że wyrzynanie się zęba nie jest jego bezpośrednią przyczyną. W praktyce do pediatrów często zgłaszają się rodzice, których niepokoi fakt, że kaszel pojawił się równocześnie z ząbkowaniem. Zazwyczaj taki kaszel ma postać nieregularnych napadów, bardziej intensywnych w dzień i podczas wzmożonego wysiłku, na przykład zabawy. Kaszel u dziecka w trakcie ząbkowania może mieć zasadniczo dwie przyczyny:
- wzmożoną produkcję śliny – nadmiar śliny i innych wydzielin podczas ząbkowania najczęściej jest przez dziecko po prostu wypluwany, reszta spływa po tylnej części gardła i powoduje mimowolny odruch kaszlu;
- infekcję – w związku z obniżoną odpornością organizmu dziecka w trakcie ząbkowania oraz wzmożonym kontaktem z wirusami czy bakteriami (poprzez wkładanie do buzi rączek i różnych przedmiotów), ząbkowaniu często towarzyszy infekcja górnych dróg oddechowych; w tym przypadku oprócz kaszlu może pojawić się katar i inne chorobowe dolegliwości – gorączka, bóle mięśniowe, ból głowy, ogólna słabość i złe samopoczucie.
Proces ząbkowania u dzieci przebiega bardzo różnie. Jedne maluchy niemal nie zdradzają żadnych objawów, a inne bardzo się męczą. Zazwyczaj dzieci są ogólnie rozdrażnione, marudne i płaczliwe. Charakterystyczny jest też brak apetytu i problem z zasypianiem czy częste nocne pobudki.
Jeśli kaszel u dziecka w trakcie ząbkowania jest wywołany nadprodukcją śliny, nie będą towarzyszyć mu inne infekcyjne dolegliwości. Napady kaszlu będą raczej sporadyczne i krótkotrwałe. Powodem do niepokoju nie jest też podwyższona temperatura, jeśli nie przekracza 38,5°C. Należy bacznie obserwować dziecko, jednak wizyta u lekarza nie jest konieczna.
Natomiast jeśli dziecku dokucza katar bardzo suchy lub bardzo mokry, któremu towarzyszy świszczący oddech, zalegający głęboko w nosku katar i gorączka – nie ma na co czekać. Maluchowi należy podać lek przeciwgorączkowy i jak najszybciej umówić się na wizytę u pediatry. Nieleczona infekcja u małego dziecka może mieć liczne powikłania – na przykład zapalenie ucha, oskrzeli czy płuc, dlatego nie wolno jej lekceważyć. Do lekarza z dzieckiem należy udać się także wtedy, gdy kaszlowi nie towarzyszą żadne objawy, ale jest on nasilony, męczący i wyjątkowo niepokoi rodziców. Pediatra dokładnie osłucha dziecko i postawi właściwą diagnozę.
Kaszel przy ząbkowaniu – jak pomóc dziecku?
Jeśli kaszel podczas ząbkowania u dziecka związany jest z infekcją, leczenie ustali lekarz. W zależności od wieku dziecka, rodzaju infekcji i nasilenia kaszlu, pediatra może zalecić kurację syropem lub wprowadzić leki sterydowe. Z kolei gdy kaszel przy ząbkowaniu związany będzie wyłącznie ze wzmożoną produkcją śliny, rodzice mogą pomóc dziecku na kilka domowych sposobów, na przykład:
- starając się, by jak najmniej wydzieliny spływało po tylnej ścianie gardła – maluch nie powinien zbyt długo leżeć na pleckach – dobrze, by jak najczęściej siedział lub leżał z nieco uniesioną górną połową ciała;
- inhalując dziecko – na przykład za pomocą praktycznego nebulizatora z maską odpowiednią dla małych dzieci; inhalację czy nebulizację można przeprowadzić z użyciem soli fizjologicznej lub hipertoniczną wodą morską; taki zabieg doskonale oczyszcza górne drogi oddechowe (zdaje egzamin również przy uciążliwym katarze);
- oczyszczając i nawilżając powietrze w pokoju – to szczególnie ważne w sezonie grzewczym – suche powietrze dodatkowo podrażnia górne drogi oddechowe; dobrze jest zaopatrzyć się w nawilżacz powietrza lub przynajmniej rozwieszać w pokoju dziecka pranie czy mokre ręczniki na kaloryferze;
- podając dużo płynów, które rozrzedzą ślinę (w przypadku niemowląt najlepsza będzie woda, u starszych dzieci mogą to być herbatki owocowe czy mleko z miodem, które pomoże ją dodatkowo odkrztusić).
Warto też skonsultować się z lekarzem bądź farmaceutą – być może egzamin zdadzą specjalistyczne maści, syropy, zioła czy elementy aromaterapii z olejkami eterycznymi. Wiele zależy od wieku dziecka i od indywidualnych potrzeb.
Inne dolegliwości przy ząbkowaniu
Kaszel to tylko jedna z wielu dolegliwości, które mogą dokuczać dziecku podczas ząbkowania. Inną pochodną zwiększonej produkcji śliny, często występującą razem z kaszlem, jest wysypka skórna. Może pojawić się biegunka. Stosunkowo częstą dolegliwością jest katar. U prawie wszystkich dzieci pojawia się obrzęk dziąseł i związana z nim bolesność oraz swędzenie. Jak łagodzić te objawy?
Katar u dziecka podczas ząbkowania
Z katarem podczas ząbkowania jest podobnie jak z kaszlem – nie musi, ale może być objawem infekcji. Jeśli jest lekki i wodnisty i nie towarzyszy mu gorączka, sprawdzą się domowe sposoby. Jeśli wywołała go infekcja – dobrze jest odwiedzić pediatrę. Niezależnie od przyczyny kataru, wydzieliny z noska dziecka trzeba się regularnie pozbywać. W tym celu świetnie sprawdzą się aspiratory elektryczne kataru:
- aspiratory ustne, czyli urządzenia, które angażują płuca rodzica – za pomocą specjalnie skonstruowanego ustnika, przewodu oraz końcówki do noska dziecka umożliwią zassanie wydzieliny, która zbierze się w higienicznym, rozkręcanym pojemniczku; dobrze, jeśli aspirator wyposażony jest w jednorazowe filterki, które zminimalizują ryzyko infekcji wtórnej;
- aspiratory elektryczno-ustne, z wbudowanym silniczkiem, który generuje moc ssącą; zaletą takiego rozwiązania jest możliwość regulacji mocy oraz cicha praca urządzenia, co jest szczególnie ważne w nocy; warto zwrócić uwagę na sposób ładowania aspiratora – najlepszy to klasyczny kabel USB, który umożliwi ładowanie urządzenia w samochodzie czy za pomocą powerbanku; dodatkowo jest to rozwiązanie mobilne, dzięki czemu dziecku ulżyć można w podróży czy na spacerze, co do którego nie ma przeciwwskazań podczas ząbkowania.
Wysypka skórna a ząbkowanie
Wzmożona produkcja śliny w jamie ustnej jest przyczyną nie tylko kaszlu, ale także wysypki na skórze dziecka. Jeśli maluch wypluwa nadmiar śliny i trafia ona na skórę, może ją podrażnić, gdyż zawiera enzym trawienny. Ślina może wysychać na policzkach, szyi czy klatce piersiowej i powodować wypryski. Wysypkę u dziecka należy jednak zawsze skonsultować z lekarzem – należy wykluczyć inne przyczyny, takie jak alergie pokarmowe czy infekcje drożdżakowe.
Występujące przy ząbkowaniu dolegliwości męczą dziecko, a rodzicom łamią serce. Poza ich łagodzeniem niestety nie ma na to rady – każdy maluch musi przejść przez ten ciężki okres. Głowa do góry – razem damy radę! 🙂
