Dziecko
Prawidłowa temperatura u niemowlaka – jak poprawnie ją zmierzyć i kiedy należy udać się do lekarza?
Dobry termometr to jedno z urządzeń, w które przyszli rodzice powinni zaopatrzyć się już na etapie kompletowania wyprawki dla dziecka. Pomiar temperatury ciała noworodka będzie chyba najbardziej kontrolowaną czynnością, którą rodzice wykonywać będą automatycznie i profilaktycznie – nie tylko wtedy, gdy zachowanie dziecka zdradzi pierwsze objawy infekcji. Pomiar temperatury jest podstawowym parametrem w ocenie zdrowia.
Prawidłowa temperatura ciała dziecka
Właściwa temperatura ciała człowieka mieści się w przedziale od 36,4°C do 37,6°C. Należy podkreślić, że jest to temperatura ciała w spoczynku. Na naturalny wzrost ciepłoty ciała wpływ ma wiele czynników zewnętrznych. Dotyczy to zwłaszcza małych dzieci, których system termoregulacji ciała nie jest jeszcze w pełni wykształcony.
Naturalne wahania temperatury
Wielu rodziców może nie zdawać sobie sprawy, że odczyt z termometru będzie różny w zależności od miejsca, w którym temperatura jest mierzona. Najczęściej termometr wkłada się pod pachę. W tym miejscu temperatura będzie nieco niższa niż w jamie ustnej (od 0,3°C do 0,6°C). Temperaturę ciała można także zmierzyć w odbycie. Tu pomiar będzie wskazywał najwyższą wartość, nawet do 0,6°C wyższą niż w jamie ustnej.
Temperatura ciała zmienia się także na przestrzeni doby – zależna jest od faz spoczynku i aktywności. Najniższa jest między godziną jedenastą wieczorem a trzecią nad ranem (oczywiście nie przy infekcji), a najwyższa w ciągu dnia – między dziesiątą a osiemnastą. Jeśli więc rodzic zauważy, że temperatura ciała jego dziecka podskoczyła o kilka kresek w porównaniu z pomiarem nocnym, absolutnie nie ma powodów do obaw – to naturalne.
Temperatura u noworodka i niemowlaka podlega częstym wahaniom. Organizm małego człowieka gorzej niż dorosłego radzi sobie ze skrajnymi temperaturami (upałem w lecie, mrozem w zimie). Temperatura jego ciała zmienia się wraz z temperaturą otoczenia. Często powodem podwyższonej temperatury jest po prostu przegrzanie – zbyt ciepłe ubranie, za gruba kołderka lub zbyt wysoka temperatura w pokoju.
Pamiętać należy, że to, czy dziecku jest za ciepło, czy za zimno można w prosty sposób sprawdzić. Wystarczy dotknąć dłonią karku dziecka – jeśli nie jest spocony, rozgrzany lub podejrzanie zimny, wszystko jest w porządku.
Temperatura ciała może również nieco podskoczyć podczas intensywnego wysiłku niemowlaka – np. podczas płaczu czy jedzenia. Jeśli nie przekracza 38°C, nie ma powodu do niepokoju.
Jeszcze podwyższona temperatura czy już gorączka?
Panuje powszechne przekonanie, że 37°C na termometrze oznacza stan podgorączkowy i infekcję. Niekoniecznie, a zwłaszcza nie w przypadku dzieci. Rodzice nie powinni wpadać w panikę, nawet gdy urządzenie wskaże 38°C. Nie trzeba jeszcze podać dziecku środków przeciwgorączkowych, zbijać temperatury ani jechać do pediatry. Wystarczy uważnie obserwować dziecko. Jeśli nie występują żadne inne objawy wskazujące na infekcję, najpewniej podwyższona temperatura związana jest z czynnikami zewnętrznymi.
Dopiero gdy termometr wskaże 38,5°C, rodzice powinni przedsięwziąć odpowiednie kroki. Taka temperatura to już gorączka. Z biologicznego punktu widzenia gorączka świadczy o tym, że organizm próbuje poradzić sobie chorobą. Gorączka sama w sobie jest dobra – organizm wytwarza przeciwciała, które dzięki lepszemu ukrwieniu tkanek na skutek podwyższonej temperatury, szybciej docierają do miejsca infekcji.
Gorączka u dziecka – jak zbić temperaturę u niemowlaka?
Gdy termometr wskaże pomiar równy lub wyższy 38,5°C, to czas, by podać dziecku środek przeciwgorączkowy na bazie paracetamolu. Leki zawierające ibuprofen są bezpieczne dla dzieci dopiero od 6. miesiąca życia. Odpowiednią dawkę paracetamolu odmierza się ze względu na wagę dziecka, nie jego wiek.
Gorączka u małego dziecka zazwyczaj sprawia, że jest ono rozdrażnione, niespokojne, płacze, nie chce jeść i nie może zasnąć.
Pediatrzy często są pytani o niefarmakologiczne sposoby zbijania gorączki. W aptece kupić można dedykowane herbatki i inne preparaty pomocne w obniżaniu temperatury ciała. U noworodków i niemowląt raczej odradza się stosowanie takich rozwiązań, gdyż mogą wywoływać niepożądane efekty uboczne
Skutecznym, domowym sposobem zbijania temperatury u dzieci są chłodne okłady lub kąpiele. Warto zaznaczyć, że powinny zostać zastosowane razem ze środkiem przeciwgorączkowym. Dobrze, jeśli wcześniej skonsultujemy temat z pediatrą czy choćby farmaceutą. Na czole dziecka można położyć chłodną, zwilżoną pieluszkę lub przygotować chłodną kąpiel. Woda w wanience powinna mieć mniej więcej taką temperaturę jak ciało. Przy czym dla niektórych dzieci taka kąpiel może okazać się dodatkowym stresem.
Jak poprawnie zmierzyć temperaturę niemowlaka?
Przede wszystkim warto zacząć od tego, jak nie należy mierzyć temperatury ciała dziecka. Nie powinno używać się tradycyjnych termometrów rtęciowych – są niebezpieczne, z resztą coraz ciężej je kupić. Unia Europejska wycofała produkcję rtęciowych termometrów w 2009 roku właśnie ze względu na niespełnianie norm – rtęć jest toksyczna dla ludzi i dla środowiska. Noworodkowi i niemowlakowi nie można mierzyć temperatury ciała pod pachą i w odbycie. Wystarczy nieprzewidziany gwałtowny ruch dziecka i takie urządzenie może wyrządzić mu krzywdę.
W przypadku noworodków i niemowlaków najlepiej sprawdzą się bezdotykowe termometry na podczerwień. Są dokładne, niezależne od temperatury otoczenia, nieinwazyjne i bardzo szybko podają wynik. Jednym z takich urządzeń jest Thermofinder – termometr elektroniczny od marki Helpmedi. Wynik podaje w niewiele ponad sekundę i zapisuje pomiary, co szczególnie przydaje się podczas wizyty u lekarza. Dodatkowo termometr Thermofinder mierzy temperaturę otoczenia, wody do kąpieli i pokarmu
Gorączka u dziecka – kiedy udać się do lekarza?
Absolutnie koniecznie trzeba odwiedzić lekarza, gdy gorączkuje dziecko do 3. miesiąca życia. To zbyt mały pacjent, by móc samodzielnie działać. W przypadku starszych dzieci można wstrzymać się dzień czy dwa, lecz jeśli gorączka nie ustępuje po lekach, trzeba umówić wizytę pediatryczną.
Również dodatkowe objawy chorobowe powinny wskazać rodzicom, że to pora, by odwiedzić przychodnię. Jeśli dziecko ma katar, kaszle, cały czas płacze i w żaden sposób nie można mu pomóc – trzeba udać się po radę do specjalisty. Podobnie w przypadku, gdy dziecko ma biegunkę, wymiotuje, ma problem z oddychaniem, nie daje się dotknąć, a na skórze pojawia się wysypka. Wszystkie te objawy wskazują na to, że coś się dzieje i nie powinno się ich lekceważyć.
W przypadku gorączki u dziecka trzeba zachować spokój. Jeśli to pierwsza taka sytuacja i dziecko nie ma żadnych innych chorobowych objawów, warto umówić się na e-wizytę pediatryczną. Być może wystarczy podać niemowlakowi lek i wszystko wróci do normy.
Zobacz nasz aspirator elektryczny!
