RodzinaCzy zakażenie bakteryjne można wyleczyć bez antybiotyku?
Dzięki antybiotykom ludzie już praktycznie nie umierają na zakażenia bakteryjne takie jak choćby zapalenie płuc, gorączka połogowa czy ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, które kiedyś zbierały śmiertelne żniwo. Z drugiej strony antybiotyki są dziś często nadużywane, a to może niekorzystnie wpływać na zdrowie i prowadzić do antybiotykooporności bakterii. Czy zakażenie bakteryjne można wyleczyć bez antybiotyku? I czy antybiotyki zasłużyły sobie na obecny nie najlepszy „PR”? Sprawdź!
Kiedy niezbędne jest podanie antybiotyku? Tylko w przypadku infekcji bakteryjnych?
Antybiotyki ratują zdrowie i życie – w wielu przypadkach są jedyną skuteczną formą leczenia. Z drugiej strony, przyjmowane niewłaściwie i w nadmiarze mogą prowadzić do antybiotykooporności: bakterie uodpornią się na działanie leku i terapia stanie się nieskuteczna. Dzieje się to nie tylko na poziomie jednego człowieka, ale również całej populacji. Poza tym mogą powodować niekorzystne dla zdrowia skutki, np. zaburzać mikroflorę jelit, która ma duże znaczenie dla pracy układu trawiennego i odporności organizmu.
Leczenie antybiotykami musi zapisać lekarz – na podstawie racjonalnych przesłanek; taką formę terapii stosuje się wyłącznie w przypadku infekcji bakteryjnych czy grzybiczych. Nie działa na wirusy. Mało tego, przyjmowanie antybiotyku przy zakażeniach bakteryjnych powinno mieć uzasadnienie. A takim jest np. poważny przebieg infekcji, niezdolność organizmu do samodzielnego zwalczenia patogenu, ryzyko powikłań lub profilaktyczne zapobieganie infekcjom po zabiegach i operacjach.
Wielu rodziców zastanawia się, czy może podać dziecku antybiotyk, który został po poprzednim leczeniu. Również niektórzy dorośli stosują tę praktykę, aby szybciej się uporać z infekcją. Nie należy tego robić: to specjalista musi zdecydować, czy ta forma leczenia będzie tym razem właściwa, czy nie. Pediatrzy i interniści wskazują również na coraz częstszy problem „wymuszania” przepisania antybiotyków przez pacjentów. Taka sytuacja też jest niebezpieczna – przyjmowane profilaktycznie lub nadużywane antybiotyki mogą nie tylko nie pomóc, ale i zaszkodzić.
Czy zakażenie bakteryjne można wyleczyć bez antybiotyku?
Tak – niektóre zakażenia bakteryjne można wyleczyć bez antybiotyków. Nasz organizm ma naturalną zdolność do walki z drobnoustrojami dzięki układowi immunologicznemu – może samodzielnie zwalczyć patogen. Często jest też tak, że nosimy w sobie bakterię, która nie powoduje żadnych objawów, a ewentualnie czasem się uaktywnia. Dotyczy to zwykle dość łagodnych infekcji takich jak zapalenie gardła lub układu moczowego. Może więc zdarzyć się, że infekcja bakteryjna przejdzie sama i wystarczy wdrożyć leczenie objawowe, aby skrócić czas choroby.
Przyjmowanie antybiotyków jest skuteczne wyłącznie wtedy, jeżeli infekcję wywołały bakterie, grzyby bądź pierwotniaki. Lekarz powinien się co do tego upewnić. Mogą o tym świadczyć objawy chorobowe, które utrzymują się dłużej i przybierają na sile. W przypadku symptomów takich jak częsty bądź silny ból gardła zwykle robi się wymaz. Przykładowo leczenie anginy u dzieci może wymagać antybiotyku, bo najczęściej jest związana z zakażeniem paciorkowcem. Zupełnie inaczej jest już jednak u dorosłych, u których z reguły mamy do czynienia z infekcją wirusową. O źródle stanu zapalnego sporo może też powiedzieć samo badanie krwi: morfologia z leukocytozą, OB czy CRP – to metoda nieinwazyjna, szybka i tania.
Czy zapalenie oskrzeli można wyleczyć bez antybiotyku?
Zdecydowana większość zakażeń układu oddechowego: przeziębienia, grypy czy covid to natomiast infekcje wirusowe. Na infekcję wirusową nie stosujemy antybiotyków – gdyż w tym wypadku po prostu nie działają. Także wtedy, gdy dochodzi do zapalenia oskrzeli czy zatok przynosowych, bo z reguły powodują je te same wirusy. Antybiotyk nie zwalczy więc silnego kaszlu: infekcja musi po prostu minąć, a oskrzela – zregenerować się; można wyłącznie łagodzić objawy, skracać czas trwania choroby i przyspieszać proces rekonwalescencji.
Infekcja wirusowa może jednak przyczynić się do tego, że w jej następstwie rozwiną się infekcje bakteryjne – np. w obrębie gardła, płuc czy też zatok przynosowych. Jeśli objawy takie jak kaszel, ból gardła czy niedrożność nosa nie mijają, a do nich dołącza wysoka gorączka, jest to sygnał alarmowy i trzeba pilnie skonsultować się z lekarzem. W przypadku infekcji dróg oddechowych trudno samodzielnie stwierdzić ich źródło, przyczynę. Panuje np. przekonanie, że żółty lub zielonkawy katar oznacza nadkażenie bakteryjne. Tymczasem konsystencja i kolor kataru zmieniają się w czasie i nie muszą mieć żadnego związku z obecnością bakterii.
Infekcja bakteryjna – jak leczyć bez antybiotyku? Czy wystarczy leczenie objawowe?
Formę leczenia infekcji bakteryjnej musi ustalić specjalista. Zwłaszcza w przypadku łagodnych infekcji dróg oddechowych czy układu moczowego może wystarczyć leczenie objawowe – i dalsza obserwacja pacjenta. Na katar u małych dzieci lekarz może zalecić regularne usuwanie wydzieliny (i warto zaopatrzyć się w podłączany do domowego odkurzacza lub elektryczny aspirator kataru*). Kaszel i chrypkę często łagodzą nebulizacje solą fizjologiczną lub wodą morską. Lekarz może również zapisać wziewne preparaty zawierające substancje ułatwiające odkrztuszanie – warto wówczas mieć w domowej apteczce kompaktowy nebulizator siateczkowy dla dzieci i dorosłych**. Na ewentualną gorączkę, bóle głowy czy mięśni specjalista może wskazać leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe np. paracetamol. Niektóre leki mają działanie przeciwbakteryjne, mimo że nie są antybiotykami: np. furagina, stosowana w infekcjach układu moczowego.
Zawsze warto też wesprzeć układ odpornościowy: w tym celu lekarz zaleca picie dużej ilości płynów, odpoczynek w domu, dietę bogatą w witaminy i minerały i wspierająco naturalne suplementy diety czy środki antybakteryjne jak czosnek, miód lub niektóre olejki eteryczne.
Jeśli podejrzewasz u siebie lub swojego dziecka infekcję bakteryjną albo objawy grypy bądź przeziębienia nie mijają po kilku dniach – koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Nie stosuj antybiotyków na własną rękę, ale też się przed nimi nie wzbraniaj, jeśli specjalista uzna je za konieczne – często to jedyne słuszne rozwiązanie. Zdrówka!
FAQ:
- Kiedy stosuje się antybiotyki?
Antybiotyki stosuje się w leczeniu infekcji bakteryjnych czy grzybiczych (nie działają na wirusy) i tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Czasem zaleca się antybiotyki pomimo braku objawów np. w związku z zabiegiem czy operacją, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na niektóre choroby bakteryjne.
- Czy bakteryjne zapalenie gardła można wyleczyć bez antybiotyku?
Teoretycznie tak – organizm może sam zwalczyć patogeny, ale nie zawsze jest na tyle silny. Najczęściej zaleca się antybiotykoterapię, aby zminimalizować ryzyko powikłań i skrócić czas trwania choroby. Bez antybiotyku można wyleczyć anginę wówczas, gdy wywołały ją wirusy (a tak jest w większości przypadków anginy u dorosłych).
- Jak diagnozuje się infekcje bakteryjne?
Infekcję wirusową może wykluczyć badanie przedmiotowe i wywiad lekarski, są także dostępne różnego rodzaju testy. Aby potwierdzić wówczas zakażenie bakteryjne, lekarz może zlecić badanie krwi lub wymaz i posiew bakteriologiczny/mykologiczny.
*Producent aspiratora: HuBdic CO., LTD 301,191-1, Anyang-dong, Manan-gu, Anyang-si, Gyeonggi-do, 14084, Korea, tel: 82-31-442-449
Podmiot odpowiedzialny: S.B. PHARMA GMBH, Bunsenstr. 14 53121 Bonn, Niemcy
Produkt: Aspirator elektryczny Electrino
Zastosowanie: Odciąganie kataru, higienizacja nosa u niemowląt i dzieci
Uwaga! To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
**Producent nebulizatora NE-M01L: Contec Medical Systems Co.,LTD
Podmiot odpowiedzialny: Shanghai International Holding Corp. GmbH (Europe)
Produkt: NebuCare MAX Zestaw do nebulizacji niemowląt i dzieci
Zastosowanie: Nebulizacja solą fizjologiczną i podawanie leków
Uwaga! To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
