lut 13, 2023 Rodzina

Dlaczego powinniśmy oddychać przez nos?

Oddychanie jest tym najważniejszym, bo niezbędnym do życia organizmu procesem fizjologicznym, jednak choć zachodzi bez udziału świadomości (przynajmniej przeważnie), nie zawsze przebiega prawidłowo. Poprawne oddychanie przez nos czasem zamieniamy na oddychanie ustami. Czemu tak się dzieje, jak przestać i dlaczego w ogóle trzeba? Wyjaśniamy!

Jak powinno się oddychać – nosem czy ustami?

Prawidłowa odpowiedź to oddychanie nosem. Naturalnie czasem zdarza się i tak, że poprawny sposób oddychania uniemożliwia zatkany nos w przebiegu przeziębienia i grypy, alergiczny nieżyt nosa powodujący obrzęk błony śluzowej czy zapalenie zatok. Wówczas jedynym ratunkiem jest oddychanie ustami. Jednak poza tymi okresowymi problemami pierwszym przystankiem, jakie odwiedzi wdychane powietrze, powinna być błona śluzowa nosa, która je oczyści i ogrzeje – przygotuje do rozprowadzenia do dalszych odcinków dróg oddechowych i płuc.

Znaczenie oddychania nosem jest gigantyczne dla zarówno układu oddechowego, jak i ogólnego prawidłowego funkcjonowania organizmu oraz zachowania zdrowia.

Oddychanie nosem. Jakie są powody, by oddychać przez nos?

Wyłącznie prawidłowe – czyli przez nos – oddychanie pozwala wykorzystać wszystkie ważne funkcje jamy nosowej – odbierać zapachy i uzdatniać powietrze, zanim dotrze do płuc, czyli poznawać świat i unikać zagrożeń dla organizmu.

Dzięki oddychaniu nosem zyskujemy szereg korzyści.

• Czyste i nawilżone powietrze. Błona śluzowa nosa wyłapuje (i wyrzuca za pomocą ruchu rzęsek) szkodliwe zanieczyszczenia, takie jak pył, niektóre gazy i patogeny, wirusy i bakterie. Śluzówka też nawilża powietrze, dzięki czemu nie wysusza ono błon śluzowych pozostałych narządów w drogach oddechowych. 
• Ogrzane bądź schłodzone powietrze. Naczynia krwionośne oraz gruczoły błony śluzowej dbają o odpowiednią temperaturę powietrza – ogrzewają je do około 35°C lub schładzają. Zmniejsza się ryzyko ochłodzenia, a więc zwężenia dróg oddechowych lub podrażnienia zbyt wysoką temperaturą i przesuszenia. 
• Lepsza ochrona przed patogenami. W zatokach przynosowych jest także wytwarzany tlenek azotu, który odkaża powietrze – ogranicza namnażanie się bakterii i wirusów. Oddychanie nosem jest elementem profilaktyki infekcji – może zmniejszać ryzyko zachorowań na przeziębienie czy grypę.
• Poprawienie ukrwienia płuc. Tlenek azotu nie tylko zwalcza patogeny, ale też rozszerza naczynia krwionośne i oskrzela. Dzięki temu ukrwienie płuc staje się lepsze: zwiększa się poziom dostarczanego organizmowi tlenu, a to wpływa korzystnie na niemal wszystkie procesy metaboliczne. 
• Lepsze samopoczucie. Oddychanie nosem poprawia także pracę przepony i oddziałuje na przywspółczulny układ nerwowy, stabilizuje bądź obniża tętno. Może zmniejszać również częstotliwość oddechu, a przez to uczucie zmęczenia, poprawiając wydolność i wytrzymałość organizmu oraz samopoczucie.

A dlaczego nie powinnyśmy oddychać przez usta?

Oddychanie ustami oznacza przede wszystkim pozbawienie się wszystkich korzyści, jakie zapewnia oddychanie nosem, i narażanie się na liczne zagrożenia. Zbyt zimne lub gorące, suche i zanieczyszczone powietrze może powodować kaszel i uczucie drapania w gardle, a także suchość w ustach. Zbyt duży i szybki przepływ powietrza przez usta (przy jednoczesnej większej utracie płynów) często prowadzi do zaburzeń procesów fizjologicznych i metabolizmu. Może zwiększać ryzyko poważnych przypadłości zdrowotnych takich jak astma i bezdech senny. Nierzadko jest podłożem problemu chrapania czy ciągłego uczucia zmęczenia.

Zwłaszcza u dzieci nadmierne oddychanie przez usta bywa także przyczyną wad zgryzu i skrócenia żuchwy: nieprawidłowości w rozwoju twarzoczaszki. Wąskie usta i zbyt wydłużona twarz w połączeniu z wysoko wysklepionym podniebieniem czy wadami zgryzu mogą z kolei prowadzić do problemów wymowy.

Oddychanie przez nos – dlaczego bywa niemożliwe?

Oddychanie nosem jest jedynym naturalnym sposobem oddychania: dzieci do około 1. roku życia oddychają niemal wyłącznie przez nos i dopiero uczą się pobierać i oddawać powietrze ustami. Niemożność oddychania nosem oznacza więc, że jest on z jakiegoś powodu niedrożny – a jeżeli taki problem utrzymuje się dłużej, to oddychanie ustami może wejść w nawyk.

Zwykle swobodne oddychanie przez nos jest utrudnione lub uniemożliwione podczas infekcji z przebiegiem silnego zapalenia błony śluzowej nosa – kataru. Na niedrożność nosa wpływają też skrzywiona przegroda czy przerost migdałka gardłowego. Problemem może być też zwężenie dróg oddechowych o innym podłożu, np. polipy nosa. Utrzymujący się dłużej bądź niezwiązany z infekcją i alergią kłopot z oddychaniem nosem należy skonsultować ze specjalistą.

Jak przestać oddychać przez usta?

W pierwszym kroku należy zdiagnozować przyczynę problemu, skonsultować się ze specjalistą, który powinien również wskazać metody walki z tym problemem – np. ćwiczenia oddechowe czy techniki samokontroli. W przypadku najmłodszych dzieci bardzo istotna jest odpowiednia pielęgnacja nosa, w tym pozbywanie się nieczystości. Pomoże Ci aspirator elektryczny Helpmedi, kompaktowy, mały i wyjątkowo mobilny (bezprzewodowy – ładowany przez USB) sprzęt, który wszędzie ze sobą zabierzesz. Codzienne udrażnianie nosa wespół z nawilżaniem wodą morską lub solą fizjologiczną ułatwi maluchowi wyrobienie nawyku poprawnego oddychania.

Z nieco starszym dzieckiem możesz poćwiczyć, łącząc trening z dobrą zabawą i nauką wydmuchiwania nosa w chusteczkę: pomogą Ci piórka, bibuła czy serwetki. To proste ćwiczenia na zasadzie zamknij usta, weź wdech i zdmuchnij serwetkę ze stołu.

Podczas silnego kataru, gdy zalegająca wydzielina i obrzęk śluzówki zatykają nos, tak u dzieci, jak i u dorosłych świetnie sprawdzą się nebulizacje. Zaopatrz się w dobry nebulizator dla dzieci i dorosłych. Taki sprzęt zamienia sól fizjologiczną w aerozol, który wystarczy kilka minut wdychać. Zabieg polega na oczyszczaniu oraz nawilżaniu dróg oddechowych, dzięki czemu przynosi ulgę w katarze, ale też kaszlu i bólu gardła.

FAQ: