RodzinaZapalenie krtani – objawy i leczenie
Zapalenie krtani – tego odcinka dróg oddechowych, w którym znajdują się struny głosowe – to odpowiedź tego narządu na czynnik uszkadzający, np. infekcję lub podrażnienie. Najczęściej objawia się chrypką, zmianą lub utratą głosu, bólem gardła i trudnościami z mówieniem, ale także kaszlem czy dusznościami. Ma różne przyczyny i przebieg, obejmuje też odmienne części krtani, stąd rozwijają się różne symptomy choroby.
Co to jest zapalenie krtani: przyczyny, objawy i rokowanie
Choroba ma z reguły łagodny przebieg i ustępuje samoistnie, często towarzyszy przeziębieniu lub grypie. Zdarza się jednak, że zagraża zdrowiu i życiu i wymaga pilnej pomocy medycznej – takie ryzyko stwarzają ostre podgłośniowe lub (rzadziej) nadgłośniowe zapalenie krtani, które najczęściej rozwija się u małych dzieci. Nie należy również bagatelizować przewlekłego zapalenia krtani, które może doprowadzić do nieodwracalnych zmian w budowie tego narządu i upośledzić jego pracę.
Zapalenie krtani u dziecka i dorosłego – różne postaci choroby
Najczęstszą postacią choroby jest ostre nieżytowe zapalenie krtani, które rozwija się w przebiegu infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych. Zwykle charakteryzuje się ono łagodnym przebiegiem i ustępuje samoistnie. U niektórych osób (zwłaszcza dzieci) może jednak dojść do ostrego podgłośniowego lub nadgłośniowego zapalenia krtani, które czasem wymagają pilnej hospitalizacji. Po wdrożeniu leczenia i opieki rokowania dla pacjentów – także najmłodszych – są zazwyczaj dobre.
Ostre zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli oraz podgłośniowe zapalenie krtani nazywane są również krupem lub pseudokrupem.
U pewnej części populacji zapalenie krtani ma jednak przyczynę nie w infekcji, a w czynnikach drażniących. Rozwija się wówczas przewlekła postać choroby, która może doprowadzić do poważnych zmian przerostowych lub zanikowych.
Ostre nieżytowe (wirusowe) zapalenie krtani i tchawicy
Ostre nieżytowe zapalenie krtani zwykle rozwija się razem z zapaleniem jamy nosowej, gardła i tchawicy – w przebiegu paragrypy (najczęściej), przeziębienia lub grypy. Przyczyną choroby jest wówczas infekcja, którą wywołują adeno-, rino- lub echowirusy, wirusy grypy i paragrypy. W przypadku tej ostatniej grupy zapalenie krtani w przebiegu choroby jest wręcz charakterystyczne.
Najczęstszymi objawami ostrego nieżytowego zapalenia krtani są:
- uczucie pieczenia i pobolewanie gardła,
- nienasilony kaszel,
- chrypka i zmiana barwy głosu,
- podwyższona temperatura ciała.
Jednocześnie doskwierają zwykle katar i inne objawy grypopodobne, w tym ogólne złe samopoczucie.
Diagnoza opiera się na wywiadzie z pacjentem i badaniu laryngologicznym. Leczenie zapalenia krtani ma głównie charakter objawowy (łagodzenie bólu gardła, leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe); antybiotykoterapia jest konieczna tylko w przypadku, gdy dojdzie do nadkażenia bakteryjnego.
Ostre podgłośniowe zapalenie krtani u niemowlaka i dziecka
Na ostre podgłośniowe zapalenie krtani zapadają przede wszystkim dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat. Rocznie choruje na nie około 8% maluchów do 5. roku życia1. Tę postać choroby także wywołują infekcje wirusowe – głównie wirusy paragrypy (typu I i II) i grypy (typu A i B), wirus RS i adenowirusy.
Choroba rozwija się nagle i typowo objawia suchym, tzw. szczekającym kaszlem, dusznością i świstem krtaniowym (stridorem), który wskazuje na obrzęk krtani. Głos jednak zazwyczaj pozostaje czysty – dziecko nie ma nawet chrypki. Choroba może mieć łagodny lub ostry przebieg.
Leczenie zależy od nasilenia objawów i często odbywa się w warunkach szpitalnych ze względu na konieczność podawania glikokortykosteroidów (z reguły domięśniowo lub dożylnie), które zmniejszają obrzęk krtani już w ciągu 4–6 godzin od podania. U dzieci często stosuje się deksametazon w pojedynczej dawce; następnie po obserwacji wypisuje się je do domu (pod warunkiem że objawy się nie nasilają).
W większości przypadków objawy są jednak nienasilone i ustępują samoistnie w ciągu około 48 godzin – hospitalizacji wymaga do 5% pacjentów2.
Ostre nadgłośniowe zapalenie krtani
Ostre nadgłośniowe zapalenie krtani jest rzadszą postacią choroby, ale już zagrażająca życiu. Dotyka głównie dzieci w wieku od 3 do 6 lat, występuje jednak również u dorosłych.
U dzieci ostre nadgłośniowe zapalenie krtani charakteryzuje się nagłą i postępującą niewydolnością oddechową, manifestującą się ostrą dusznością krtaniową i stridorem, ślinieniem się i zaburzeniami przełykania. Zwykle pojawia się silny ból gardła, nasilający się jeszcze przy przełykaniu. U starszych dzieci i dorosłych (mimo znacznego obrzęku) może pojawić się tylko ból gardła i trudności w przełykaniu.
Powyższe objawy wymagają natychmiastowej konsultacji laryngologicznej i anestezjologicznej – zgłoszenia się na oddział ratunkowy. W leczeniu często niezbędna jest intubacja pacjenta, stosuje się także glikokortykosteroidy, antybiotyki i leki mukolityczne. Rokowania są zazwyczaj dobre: szybkie rozpoznanie i wdrożenie leczenia pozwalają na całkowite wyzdrowienie.
Przewlekłe proste zapalenie krtani
Przewlekłe proste zapalenie krtani rozwija się na skutek długotrwałego działania czynników drażniących, takich jak:
- nawracające infekcje (np. przewlekłe zapalenie zatok lub migdałków),
- substancje drażniące (m.in. tytoń, alkohol, toksyny wziewne),
- nadmierna eksploatacja głosu,
- zaburzenia drożności nosa prowadzące do oddychania przez usta.
Głównym objawem choroby jest chrypka, występująca szczególnie rano, której często towarzyszy „zmęczenie” głosu, chrząkanie w celu usunięcia gęstej wydzieliny oraz uczucie ciała obcego w gardle i krtani. Dolegliwości te rozwijają się powoli i utrzymują przez długi czas.
Diagnozę stawia się na podstawie wywiadu i badania laryngologicznego, które ujawnia np. pogrubienie nabłonka krtani, przekrwienie błony śluzowej i nitkowatą wydzielinę między fałdami głosowymi.
Leczenie opiera się głównie na unikaniu czynników drażniących, podawaniu leków wykrztuśnych i mukolitycznych oraz oczyszczaniu i nawilżaniu dróg oddechowych (inhalacje i nebulizacje).
Przewlekłe zapalenie gardła – zanikowe i przerostowe zapalenie krtani
Przewlekłe zapalenie krtani może przyjąć postać zanikową (zanik błony śluzowej krtani) lub przerostową. Dla pierwszej charakterystyczne są suchość w gardle, chrypka i pokasływanie, a dla drugiej – zaburzenia głosu i uczucie obecności ciała obcego.
W zaawansowanym stadium zmiany zanikowe i przerostowe są nieodwracalne oraz upośledzają pracę krtani. Przerost tkanek wiąże się ponadto ze zwiększonym ryzykiem rozwoju zmian nowotworowych. Chory powinien być pod stałą opieką lekarza, unikać czynników wywołujących zapalenie i stosować terapię wspierającą (m.in. oczyszczające i nawilżające inhalacje).
Zapalenie krtani: leczenie i domowe sposoby
Leczenie zapalenia krtani zależy od jego postaci, przebiegu i nasilenia.
W przypadku ostrego zapalenia krtani o łagodnym przebiegu – rozwijającego się zwykle podczas przeziębienia czy paragrypy – leczenie ma głównie charakter objawowy. U dzieci ważna jest jednak obserwacja postępu choroby. Warto mieć w domu bezdotykowy termometr na podczerwień*, żeby kontrolować temperaturę także podczas snu. Jeśli pojawi się gorączka, duszność, szczekający kaszel czy świst oddechowy, należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza lub (zależnie od stanu dziecka) szpitala. Skonsultować należy także łagodne objawy choroby, tyle że wówczas można się umówić na planową wizytę. Leczenie zapalenia krtani ustala lekarz.
W przypadku przewlekłego zapalenia krtani ważnym elementem leczenia zwykle jest oczyszczanie i nawilżanie błony śluzowej krtani. Warto zaopatrzyć się w kompaktowy i bezprzewodowy nebulizator siateczkowy**. Nebulizacja pomaga także złagodzić obrzęk błony śluzowej krtani: jest metodą podawania leków wziewnych oraz elementem profilaktyki (inhalacja soli fizjologicznej).
FAQ:
1. Jakie są objawy zapalenia krtani?
Objawy zapalenia krtani zależą od przyczyny i przebiegu choroby. Najczęstsze – wirusowe zapalenie krtani pojawia się w przebiegu paragrypy, grypy i przeziębienia i objawia bólem gardła, chrypką czy kaszlem. Rzadsze, ale poważniejsze – podgłośniowe lub nadgłośniowe zapalenie krtani wiąże się ze świstem krtaniowym, szczekającym kaszlem i dusznością.
2. Ile trwa zapalenie krtani?
Leczone ostre zapalenie krtani trwa z reguły do 10 dni; jeśli objawy utrzymują się powyżej 3 tygodni, należy podejrzewać przewlekłą postać choroby.
3. Jakie są przyczyny zapalenia krtani?
Najczęstszymi przyczynami zapalenia krtani są infekcje wirusowe, rzadziej bakteryjne; postać przewlekłą choroby powodują natomiast długotrwałe czynniki drażniące, takie jak tytoń, alkohol czy nadmierna eksploatacja głosu.
4. Czy zapalenie krtani to inaczej zapalenie strun głosowych?
Struny głosowe są częścią krtani – zapalenie krtani zwykle je obejmuje.
* Producent: HuBdic CO., LTD 301,191-1, Anyang-dong, Manan-gu, Anyang-si, Gyeonggi-do, 14084, Korea, tel: 82-31-442-4499 [email protected]
Podmiot odpowiedzialny: EU Compliance Partner OÜ „Pärnu mnt 139b-14 11317 Tallinn, Estonia” [email protected]
Podmiot prowadzący: Actia Sp. z o.o. ul. Krakowskie Przedmieście 7 , 32-085 Modlniczka [email protected]
Produkt: Termometr bezdotykowy na podczerwień Thermofinder
Zastosowanie: Pomiar temperatury ciała, otoczenia, cieczy i przedmiotów
Uwaga! To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
** Producent nebulizatora: Contec Medical Systems Co.,LTD. Adres: No.112 Qinhuang West Street, Economic & Technical Development Zone, Qinhuangdao, Hebei Province
Podmiot odpowiedzialny: Prolinx GmbH Brehmstr. 56, 40239, Duesseldorf, Germany
Podmiot prowadzący: Actia Sp. z o.o. ul. Krakowskie Przedmieście 7 , 32-085 Modlniczka [email protected]
Produkt: Nebulizator siateczkowy NebuCare
Zastosowanie: Nebulizacja dzieci i dorosłych, lecznicze inhalacje rozpylonego leku przez układ oddechowy.
Uwaga! To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.
Źródła:
- H. Zielińska-Bliźniewska, J. Olszewki, Ostre podgłośniowe i nadgłośniowe zapalenie krtani, „Medycyna po Dyplomie” 2019, nr 12, https://podyplomie.pl/medycyna/33685,ostre-podglosniowe-i-nadglosniowe-zapalenie-krtani?srsltid=AfmBOorU9bSYSN7J85FrnITqX6wpyQtirnJyaj4LKzr1ZREMOu_qX5kf (dostęp 30.07.2025). ↩︎
- H. Zielińska-Bliźniewska, J. Olszewski, Ostre podgłośniowe i nadgłośniowe zapalenie krtani. ↩︎
