RodzinaAlergiczny nieżyt nosa – objawy i leczenie
Wraz z początkiem wiosny wiele osób zmaga się z nagłym kichaniem, wodnistym wyciekiem z nosa czy piekącymi oczami. Chociaż przypomina to zwykłe przeziębienie, przyczyna bywa inna – alergia wziewna. Alergiczny nieżyt nosa może mieć zarówno postać sezonową, jak i całoroczną, a jego objawy bywają uciążliwe i trudne do opanowania. Wiedza o tym, jak rozpoznać i leczyć katar sienny, pozwala skuteczniej kontrolować jego przebieg.
Czym jest katar sienny?
Katar sienny to postać alergicznego nieżytu nosa, której pojawienie się zależy od kontaktu z alergenami. Jeśli występuje tylko w konkretnych porach roku, najczęściej odpowiadają za niego pyłki roślin – zwłaszcza pyłki brzozy, traw, olchy czy leszczyny. W okresie letnim częstym źródłem są też zarodniki grzybów z rodzaju Alternaria i Cladosporium. Całoroczny alergiczny nieżyt nosa wywołują natomiast alergeny obecne w otoczeniu przez cały rok. To m.in. roztocza kurzu domowego czy sierść kota oraz innych zwierząt domowych.
Reakcja alergiczna prowadzi do powstania stanu zapalnego błony śluzowej nosa, co skutkuje licznymi objawami. W skrajnych przypadkach przewlekły nieżyt nosa może zakłócać codzienne funkcjonowanie, wpływając nie tylko na samopoczucie, ale też na jakość snu i koncentrację.
Nieżyt nosa – objawy
Objawy kataru alergicznego zazwyczaj rozwijają się szybko po ekspozycji na alergeny wziewne. Charakterystyczne objawy kataru siennego to:
- wodnisty wyciek z nosa,
- niedrożność nosa,
- częste kichanie,
- intensywny świąd nosa.
Wiele osób doświadcza także zaczerwienienia nosa i jego otarć z powodu częstego wycierania.
Alergiczne zapalenie spojówek może towarzyszyć objawom w obrębie nosa. Łzawienie, swędzenie i zaczerwienienie oczu należą do najczęstszych dolegliwości. Dzieci i dorośli zmagający się z katarem siennym mogą również skarżyć się na ból głowy, obrzęk powiek czy osłabienie węchu. U niektórych występują także objawy ogólnoustrojowe – zmęczenie, drażliwość, trudności ze snem i wypryski skórne.
Katar alergiczny – przyczyny
Przyczyny kataru siennego mają związek z nadwrażliwością układu odpornościowego. W większości przypadków reakcji alergicznej towarzyszy obecność alergenów wziewnych oraz genetyczne predyspozycje. U osób, których rodziny mają historię chorób alergicznych, ryzyko wystąpienia takich dolegliwości jak zapalenie błony śluzowej nosa rośnie kilkukrotnie.
Zarówno alergie dziedziczne, jak i nabyte są obecnie coraz powszechniejsze. Rozwojowi alergii sprzyja życie w środowisku miejskim, gdzie stężenie pyłków i substancji drażniących bywa znacznie wyższe. Nie bez znaczenia jest także hipoteza higieniczna – brak kontaktu z różnorodnymi drobnoustrojami może osłabiać odporność, zwłaszcza u dzieci. W przypadku kataru alergicznego takie czynniki, jak nowoczesne metody czyszczenia, antybiotyki czy nadmierna sterylność, mogą niekorzystnie wpływać na mechanizmy obronne organizmu.
Co na katar alergiczny?
Nie ma jednej skutecznej metody, która pozwoli całkowicie wyleczyć katar sienny, ale istnieją sposoby pozwalające ograniczyć jego objawy.
Domowe sposoby na katar
Najważniejsze jest unikanie kontaktu z alergenami. Pomocne są kalendarze pyleń, które informują, kiedy i jakie pyłki trafiły do powietrza. Wysokie stężenie pyłków traw czy drzew notuje się szczególnie w słoneczne, suche dni – wtedy należy ograniczyć przebywanie na zewnątrz.
Warto płukać nos przy użyciu soli fizjologicznej. Takie działanie usuwa alergeny ze śluzówki i może złagodzić świąd nosa. W przypadku dzieci i osób z trudnością w oczyszczaniu nosa pomocne mogą być również aspiratory do nosa, które umożliwiają delikatne usunięcie nadmiaru wydzieliny. U niektórych korzystne jest także stosowanie nebulizatorów, które pozwalają na aplikację leków przeciwzapalnych i roztworów soli w formie mgiełki. Należy też unikać wietrzenia mieszkań w okresie pylenia oraz suszenia ubrań na zewnątrz. Przydatne mogą okazać się oczyszczacze powietrza i filtry przeciwpyłowe.
W codziennej profilaktyce warto zadbać o dietę wspierającą odporność, ograniczyć cukier i produkty wysoko przetworzone. W niektórych przypadkach korzystna może być suplementacja witaminy D.
Leki przeciwalergiczne
W leczeniu alergii stosuje się leki przeciwhistaminowe, które redukują objawy, takie jak łzawienie, świąd oczu, wodnisty wyciek czy zaczerwienienie nosa. Leki te występują w formie tabletek, kropli lub sprayów donosowych. Gdy objawy są nasilone, pomocne bywają glikokortykosteroidy donosowe, które redukują stan zapalny błony śluzowej.
W niektórych przypadkach stosuje się również leki antyleukotrienowe lub preparaty zawierające kromony. Wsparciem mogą być także roztwory wody morskiej lub soli fizjologicznej, które pomagają w codziennej higienie nosa.
Nieleczony alergiczny nieżyt nosa może prowadzić do nasilenia objawów i powikłań. Z tego powodu warto dobrać terapię indywidualnie, najlepiej po konsultacji ze specjalistą, który uwzględni typ alergii, czas jej trwania i wiek chorego.
Katar alergiczny u dziecka – badania
Aby odróżnić katar sienny od infekcji u dzieci, zaleca się wykonanie testów alergicznych. Podstawą jest analiza poziomu swoistych przeciwciał IgE z krwi. Materiał pobiera się zazwyczaj z żyły łokciowej, a wyniki pozwalają określić, na co dziecko może być uczulone.
Dostępne są różne panele badań – pokarmowy, wziewny oraz pediatryczny, zawierający najczęściej spotykane alergeny, takie jak pyłki roślin, roztocza kurzu domowego czy alergeny zwierząt. Diagnostyka molekularna, będąca nowoczesną metodą, umożliwia analizę do kilkuset alergenów jednocześnie. Badanie tego typu pozwala zidentyfikować konkretne komponenty alergenu, co pomaga precyzyjnie ocenić reakcję alergiczną i zaplanować leczenie.
FAQ:
1. Jakie są najczęstsze objawy alergicznego nieżytu nosa?
Typowe objawy to wodnisty wyciek z nosa, napadowe kichanie, świąd nosa oraz uczucie zatkanego nosa. Wiele osób doświadcza też łzawienia i swędzenia oczu. Do objawów alergii mogą dołączyć zmęczenie, problemy ze snem oraz podrażnienia skóry.
2. Jak odróżnić katar alergiczny od zwykłego?
Alergiczny nieżyt nosa rozwija się nagle i trwa tyle, ile kontakt z alergenem. W odróżnieniu od infekcji nie występuje gorączka. Katar alergiczny często pojawia się sezonowo, a jego źródłem może być np. pyłek lub sierść zwierząt.
3. Ile trwa katar sienny?
Czas trwania zależy od rodzaju alergenu – może utrzymywać się kilka tygodni lub nawet miesięcy. Jeśli objawy nawracają co roku o tej samej porze, wskazuje to na uczulenie sezonowe. Objawy alergii mogą być bardziej nasilone w okresie wzmożonego pylenia.
