Kobieta
Wszystko, co powinieneś wiedzieć o nadciśnieniu
WHO wymienia nadciśnienie jako jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie. W Polsce na nadciśnienie cierpi co 3 Polak, a ogromna część populacji nie zdaje sobie sprawy, że ma problem z podwyższonym ciśnieniem. Wiele osób, które wiedzą o problemie, bagatelizują go do czasu aż nie wystąpią poważniejsze objawy – zaniedbane latami nadciśnienie może odbić się na funkcjonowaniu układu krążenia czy nerek. Kiedyś nadciśnienie łączono z podeszłym wiekiem, dziś coraz młodsi mają ten problem, tym bardziej więc warto zainteresować się tematem i poznać nadciśnienie od podszewki. Dzięki temu istnieje większa szansa na ominięcie zgubnych skutków tej dolegliwości.
Czym jest ciśnienie tętnicze krwi?
Każdy zapewne nieraz miał już badane ciśnienie krwi, wielu z Was wie, że powinno ono mieć wartości 120/80. Ale czy wiemy dokładnie czym jest ciśnienie krwi? Ciśnienie krwi czy też ciśnienie tętnicze (CT) krwi określa, z jaką siłą krew napiera na ściany tętnic. Podczas pomiarów zawsze otrzymujemy dwie cyfry. Pierwsza wartość (wyższa) to ciśnienie skurczowe (SCT), które określa z jaką siłą krew wychodząca z serca podczas skurczu, oddziałuje na ściany tętnic. Druga wartość (niższa) to ciśnienie rozkurczowe (RCT). Mówi ono nam, jaką siłę krew wywiera na tętnice podczas przerwy między uderzeniami.
Jednostka w której wyraża się wartości ciśnienia tętniczego to mmHG czyli milimetry słupa rtęci. Jednostka ta odnośni się do rtęci, która była używana jako wskaźnik w pierwszych manometrach.
Czym jest nadciśnienie?
Z nadciśnieniem mamy do czynienia kiedy występuje wysokie ciśnienie krwi w układzie naczyń – wysokość ciśnienia skurczowego wynosi powyżej 140 mmHg i/lub powyżej 90 mmHg w przypadku ciśnienia rozkurczowego.
Ciśnienie krwi dzieli się na:
– optymalne: wartości poniżej 120/80 mmHg
– prawidłowe: ciśnienie skurczowe 120-129 mmHg i/lub rozkurczowe 80-84 mmHg
– prawidłowe – wysokie: ciśnienie skurczowe 130-139 mmHg oraz/lub rozkurczowe 85-89 mmHg
Z kolei nadciśnienie dzieli się na:
– nadciśnienie tętnicze I stopnia: ciśnienie skurczowe 140-159 mmHg i rozkurczowe 90-99 mmHg.
– nadciśnienie tętnicze II stopnia: ciśnienie skurczowe wynosi 160-179 mmHg, a rozkurczowe 100-109 mmHg.
– nadciśnienie tętnicze III stopnia: tutaj ciśnienie skurczowe oscyluje w granicach powyżej 180 mmHg, a rozkurczowe powyżej 110 mmHg.
Jakie są przyczyny nadciśnienia?
Przyczyny powstawania nadciśnienia zależą od jego rodzaju. Przy nadciśnieniu pierwotnym, czyli takim, które pojawia się bez konkretnej przyczyny, czynnikami mającymi wpływ na jego pojawienie się mogą być czynniki środowiskowe i genetyczne. Nadciśnienie wtórne z kolei powstaje na skutek innych chorób, jak np. zespół Cushinga, choroby nerek o charakterze przewlekłym, choroby tętnic nerkowych, zespół Conna, guz chromochłonny, bezdech senny obturacyjny, zwężenie aorty.
Istnieje także grupa czynników, które zwiększają ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego. Zaliczamy do nich: płeć męska, wiek (55 lat lub powyżej u mężczyzn, a u kobiet 65 lat lub powyżej), przedwczesna menopauza, nieodpowiedni tryb życia, otyłość (zwłaszcza brzuszna), palenie papierosów, nadwaga, brak aktywności fizycznej, nadmierne spożywanie soli, spożywanie dużej ilości alkoholu, genetyka (tu ryzyko jest duże jeśli rodzice chorują na nadciśnienie).
Jakie są objawy ndciśnienia?
Nadciśnienie u bardzo wielu osób nie daje żadnych objawów, zwłaszcza w początkowej fazie, dlatego nie trudno je przegapić. Poważniejsze symptomy pojawiają się, gdy dojdzie do powikłań jak np. rozwoju miażdżycy. Tym samym zwiększa się ryzyko zawału serca czy udaru mózgu.
Nadciśnienie o charakterze wtórnym charakteryzuje się bardzo wysokimi wartościami ciśnienia. Mogą pojawiać się także: duszności, bóle głowy, zawroty głowy, bezsenność, kołatania serca, potliwość, uderzenia gorąca, zaczerwienienia twarzy. Wraz z rozwojem nadciśnienia zaczynają pojawiać się inne dolegliwości, będące konsekwencją uszkodzonych narządów na skutek złych wartości ciśnienia. U chorego może więc dojść do: nieprawidłowej pracy nerek, problemów z czuciem i poruszaniem się, kłopotów ze wzrokiem, mniejszej sprawności intelektualnej, wychłodzeniem kończyn, obrzęków kończyn.
Specyficznym rodzajem nadciśnienia jest nadciśnienie białego fartucha. W tym wypadku pacjent ma wysokie wartości pomiarów jedynie kiedy ciśnienie mierzone jest w gabinecie lekarskim. Pomiary wykonywane w domu wychodzą natomiast w normie.
Jak zdiagnozować nadciśnienie?
Nadciśnienie diagnozuje się poprzez pomiary ciśnienia za pomocą ciśnieniomierza. Aby były one miarodajne powinny być częste. Jeśli pomiar dokonywany jest w gabinecie lekarskim lekarz powinien najpierw przeprowadzić wywiad z pacjentem aby wykluczyć czynniki mogące zaburzyć prawidłowy wynik, np. stres, palenie papierosów (szczególnie pół godziny przed badaniem). Pacjent powinien być wypoczęty – przed badaniem zalecane jest bycie dziesięć minut w pozycji siedzącej.
Dla oceny problemów z ciśnieniem niezmiernie ważne są także pomiary dokonywane w domu – o różnych porach dniach. Pomocne w diagnozie nadciśnienia jest badanie echokardiograficzne serca, które pomaga w ocenie stanu serca i wykryciu ewentualnego przerośnięcia jego ścian. Również warto wykonać badania laboratoryjne, w tym stężenie potasu, morfologię krwi obwodowej, stężenie cholesterolu, glukozę, kreatyninę a często także badanie cholesterolu oraz mocz. Badania takie pozwalają na ujawnienie innych czynników zwiększających ryzyko schorzeń sercowo-naczyniowych.
Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie?
Podstawą diagnozy nadciśnienia tętniczego krwi jest pomiar ciśnienia w gabinecie lekarskim, przy czym muszą być wykonane minimum dwa pomiary na dwóch różnych wizytach, najlepiej w odstępie 1 do 4 tygodni. Na podstawie średniej stawia się diagnozę.
Do pomiaru trzeba się także odpowiednio przygotować. Pół godziny przed badaniem nie wolno pić kawy, palić papierosów ani spożywać innych substancji psychoaktywnych. Przed samym pomiarem, ok 5 minut wcześniej, należy usiąść w wygodnej pozycji i zrelaksować się. Lekarz powinien wykonać 3 pomiary w odstępach około 2 minut i wyciągnąć średnią wartość. Zaleca się, aby badanie wykonywano na obu ramionach, równocześnie lub raz na jednym raz na drugim ramieniu. Ma to duże znaczenie w przypadku znacznych różnic w ciśnieniu pomiędzy ramionami (powyżej 20 mmHg), co może być wynikiem innych schorzeń.
Poza ciśnieniem lekarz powinien zbadać także tętno w celu wykluczenia arytmii, tachykardii, bradykardii. Podobne zasady powinny dotyczyć pomiarów domowych. Obecnie na rynku jest bogata oferta ciśnieniomierzy, które w prosty sposób dokonują precyzyjnych pomiarów . Jednym z nich jest ciśnieniomierz Pressiocheck. Ten elektroniczny ciśnieniomierz naramienny jest przede wszystkim wygodny w użyciu – nie ma zbędnych kabli i pompki, które często utrudniają przeprowadzenie pomiaru. Wystarczy nałożyć mankiet na rękę, włączyć przycisk pomiaru a urządzenie automatycznie napompuje rękaw i dokona pomiaru. Dużym ułatwieniem dla pacjentów korzystających z tego ciśnieniomierza jest dedykowana aplikacja w telefonie, do której można przesyłać wyniki pomiarów a następnie udostępniać je lekarzowi za pośrednictwem np. maila. To ułatwia diagnozę nadciśnienia i pomaga w kontrolowaniu leczenia tego schorzenia.
Jak leczyć nadciśnienie?
Kiedy zdiagnozowano u nas nadciśnienie ważna jest zmiana trybu życia i wyeliminowanie lub zminimalizowanie czynników ryzyka nadciśnienia tętniczego. To niby tak mało ale często trudno te zalecenia wprowadzić w życie. U osób, które już mają spore odchylenia od normy w wartościach ciśnienia stosuje się leki hipotensyjne, obniżające ciśnienie. Często taki mix leków i zmiany w stylu życia poprzez zwiększenie aktywności fizycznej, rzucenie palenia, zmniejszenie masy ciała jeśli osoba jest otyła, ograniczenie spożycia soli przynosi najlepsze rezultaty. Warto także wspomóc się suplementacją wspierającą układ krwionośny.
