lut 13, 2023 Dziecko

Nawracający katar u dziecka – jak go pokonać?

Nawracający katar u dziecka to zmora i malucha, i rodziców: trudności w swobodnym oddychaniu, uczucie zatkanego nosa albo odwrotnie – ciągły wyciek wodnistej wydzieliny powodują złe samopoczucie i dezorganizują codzienność rodziny. Jak sobie z tym poradzić – jakie podłoże ma częsty katar u dziecka, jak go pokonać i ulżyć maluchowi? Przeczytaj!

Nawracający katar u dziecka a katar chroniczny, czyli dwa różne problemy

Nawracający katar u dziecka w pierwszych kilku latach życia to zjawisko powszechne, by nie powiedzieć – naturalne. Maluch, który chodzi do żłobka czy do przedszkola lub regularnie przebywa w innych dużych skupiskach ludzi bądź ma starsze rodzeństwo, zapada na infekcje wirusowe nawet kilkanaście razy w roku – zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym. Katar zwykle pojawia się jako pierwszy, lecz i ustępuje jako ostatni objaw infekcji – masz wrażenie, że dziecko nigdy się go nie pozbywa, lub epizody bez cieknącego czy zatkanego nosa są bardzo krótkie. Niestety na taki stan rzeczy nie ma jednego sprawdzonego przepisu. Na pewno warto zadbać o szczepienia ochronne, zbilansowaną dietę, odpowiednią dawkę aktywności fizycznej i codzienną higienę. Z drugiej strony nawracające przeziębienia u dziecka mogą uśpić czujność, prowadząc do przeoczenia np. alergii. 

Innym zjawiskiem jest natomiast katar chroniczny – nieustępujący przez co najmniej kilkanaście tygodni, przewlekły nieżyt nosa. Ma on różne podłoże, od alergii, przez wady anatomiczne nosa czy choroby autoimmunologiczne, nawet po nowotwór, ale mogą wywoływać go też tak prozaiczne czynniki, jak zanieczyszczenie powietrza i drażniące środki czystości.

Pierwszym krokiem w walce z nawracającym lub przewlekłym katarem u dziecka jest więc diagnoza, znalezienie przyczyny problemu – należy skonsultować się z lekarzem specjalistą, który zbierze wywiad i zleci wykonanie badań.

Jakie najczęstsze przyczyny ma nawracający i ciągły katar?

Przyczyny przewlekłego kataru są różne. Nawracający problem może mieć podłoże w częstych zakażeniach wirusami przeziębienia czy grypy. W ich przebiegu może też dojść do nadkażenia bakteryjnego lub rozwinięcia się zapalenia zatok przynosowych, co przedłuża chorobę i powoduje uporczywe objawy jak niedrożność nosa, trudności w oddychaniu czy ból głowy – początkowy ostry nieżyt nosa prowadzi do przewlekłego kataru, który wymaga wdrożenia specjalistycznego leczenia.

Alergiczny nieżyt nosa u dzieci

U kilkuletnich dzieci (zwykle powyżej 1. roku życia) może rozwinąć się alergiczny nieżyt nosa – całoroczny lub sezonowy. W pierwszym przypadku zwykle mamy do czynienia z uczuleniem na roztocza kurzu domowego czy sierść zwierząt, w drugim alergenem są zwłaszcza pyłki roślinne. Objawy alergicznego nieżytu nosa to wodnisty katar (choć w przebiegu całorocznym może przyjmować różną konsystencję i kolor), kichanie, zapalenie spojówek, świąd nosa, kaszel czy uczucie drapania w gardle. Przy alergicznym nieżycie nosa koniecznością jest często stałe przyjmowanie leków, które łagodzą objawy, w tym preparatów przeciwhistaminowych i glikokortykosteroidów. 

Inne przyczyny chronicznego kataru

Inne bezpośrednie lub pośrednie przyczyny nawracającego czy też ciągłego kataru to przewlekłe zapalenie zatok przynosowych i błony śluzowej nosa bądź zespół ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła oraz wady anatomiczne np. skrzywienie przegrody nosa i zmiany w obrębie jamy nosowej, np. polipy. Stan zapalny błony śluzowej nosa, który prowadzi do zwiększenia produkcji wydzieliny, może mieć podłoże w chorobie refluksowej przełyku i wielu innych schorzeniach pozornie niezwiązanych z drogami oddechowymi albo w oddziaływaniu czynników środowiskowych. Aby podjąć decyzję, jak leczyć ciągły katar, specjalista musi najpierw zdiagnozować problem.

Jak zwalczać nawracający katar u niemowlaka i starszaka?

W leczeniu przewlekłego kataru najważniejsze jest wyeliminowanie jego przyczyny i kolejno działanie objawowe, czyli łagodzenie symptomów (uczucie blokady nosa, obrzęk, świąd, podrażnienie). Takie schorzenia jak polipy nosa i wady anatomiczne zwykle wymagają leczenia zabiegowego, na infekcję bakteryjną pediatra może zalecić antybiotykoterapię, a alergia wymaga unikania alergenu oraz wdrożenia środków, które osłabiają reakcję uczuleniową. Niemal w każdym przypadku dobrze sprawdzi się płukanie nosa oraz wykonywanie inhalacji i nebulizacji. U najmłodszych dzieci katar należy odciągać.

• Usuwanie zalegającej wydzieliny aspiratorem. Niemowlę nie pozbędzie się kataru samo: rodzic musi mu w tym pomóc – a po odciągnięciu wydzieliny maluch szybko poczuje ulgę. Na lekki katar sprawdzi się ustny lub elektryczny aspirator do nosa, a jeśli wydzielina jest gęsta i zalega, warto sięgnąć po model podłączany do domowego odkurzacza. Przed zabiegiem i po aspiracji należy wpuścić do nosa dziecka kilka kropli soli fizjologicznej, aby nawilżyć śluzówkę.
• Nebulizacja, czyli oczyszczanie dróg oddechowych. Szybką i dużą ulgę przy katarze, kaszlu czy uczuciu drapania w gardle przyniesie nebulizacja. Kup do domowej apteczki nebulizator siateczkowy dla niemowląt i dzieci: inhalacja mgiełką z soli fizjologicznej skutecznie oczyszcza i nawilża drogi oddechowe, a to sprawia, że objawy stają się mniej dokuczliwe. Zapytaj także lekarza o leki do nebulizacji: podawane drogą wziewną, działają szybciej i mniej inwazyjnie.

Chroniczny czy nawracający katar u dziecka nie zawsze jest powodem do niepokoju, ale może świadczyć o poważnym problemie zdrowotnym. Jest też niezwykle uciążliwy – utrudnia codzienną aktywność i powoduje rozdrażnienie. Stań z nim do walki!

FAQ: